Üç Hayat
Üç Hayat
Gertrude Stein, yayımlanan ilk eseri Üç Hayat’ta, birbirinden farklı ama bir o kadar da benzer hayatları olan Bridgepoint kasabası sakini üç kadının hikâyesini anlatır. İşçi sınıfından bu üç kadın, toplumun onları mahkûm ettiği rollerden sıyrılamamış ve kendi hayatlarının kontrolünü yitirmiştir. İlk kez 1909 yılında okurlarla buluşan Üç Hayat, modernist yazarlar tarafından üslup ve dilbilgisi kullanımı üzerine yapılacak cesurca deneylerin başlangıcıdır.
Zaman-mekân bozulmaları ve geleneksel doğrusallığı bozan tekrarlar yazarın edebiyattaki yerleşik kurallara karşı çıkışını gösterir. Empresyonistlerin ve post-empresyonistlerin sanat eserlerinde ifade ettiklerini düzyazıda uygulayan yazar, belli kelimeleri, cümleleri, hatta bazen bir paragrafı tekrar eder; bildik imla ve noktalamanın dışına çıkar. “İyi Anna”daki doğrusal olmayan anlatı yapısı, Paul Cézanne’ın eserlerinden alır ilhamını. Stein’ın Pablo Picasso ile olan dostluğu, “Melanctha” hikâyesindeki sözdizimsel tekrarların önünü açar. “Kibar Lena” ise Henri Matisse esintileriyle bir kadının psikolojik portresini ortaya koyar.
GERTRUDE STEIN (1874-1946): Pennsylvania’da dünyaya gelen Stein, çocukluğunu Viyana ve Paris’te geçirdikten sonra ailesiyle birlikte California’ya taşındı. Radcliffe College’da filozof William James’in psikoloji derslerine girdi, ardından Johns Hopkins’te tıp eğitimi görmeye başladı ama yarıda bıraktı. 1903 yılından ölümüne dek Fransa’da yaşadı. Picasso, Braque, Matisse ve Juan Gris gibi ressamlarla kurduğu dostluk neticesinde kendini bir sanat hareketinin merkezinde buldu. 1920’lerde etkili bir edebi figür haline geldi, partneri Alice B. Toklas ile paylaştığı Paris’teki evinin salonu hem Avrupalı sanatçılar hem de Ernest Hemingway ve F. Scott Fitzgerald gibi Amerikalı göçmen yazarlar için buluşma yeri oldu. 19. yüzyıl edebiyatının gelenekselliğinden uzaklaşan Stein, içlerinde romanlar, şiirler, oyunlar ve anı yazıları bulunan onlarca eser üretmiştir. En bilinen eserleri arasında Tender Buttons (Körpe Tomurcuklar, 1914), The Making of Americans (Amerikalı Nasıl Olunur, 1925) ve The Autobiography of Alice B. Toklas (Alice B. Toklas’ın Özyaşamöyküsü, 1933) sayılabilir.